Sosyal medya bağımlılığının yordayıcıları olarak gelişmeleri kaçırma korkusu, bilinçli farkındalık, duygu düzenleme güçlüğü ve öz-şefkatin incelenmesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Medipol Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATMAGÜL AKİPEK TURGUT

Danışman: Ferah Çekici

Özet:

Bu çalışmanın temel amacı, genç yetişkinlik dönemindeki (18-30 yaş) bireylerde sosyal medya bağımlılığının yordayıcıları olarak bilinçli farkındalık, gelişmeleri kaçırma korkusu, öz şefkat ve duygu düzenleme güçlüğünün incelenmesidir. Araştırmada ayrıca, sosyal medya bağımlılığı puanlarının; cinsiyet, eğitim durumu ve sosyal medyayı tercih nedenine göre farklılaşıp farklılaşmadığı ve yaş ile ilişkisi incelenmiştir. İlişkisel tarama modelinde tasarlanan araştırmanın çalışma grubunu 207 kadın (%58) ve 147 erkek (%41,5) olmak üzere toplam 354 birey oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu, Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu, Bilinçli Farkındalık Ölçeği, Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeği, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form ve Öz-Şefkat Ölçeği Kısa Formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25 paket programı ile analiz edilmiştir. Veriler; Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi, Standart Çoklu Regresyon Analizi, İlişkisiz Gruplar için T-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda sosyal medya bağımlılığının; cinsiyete göre farklılaşmadığı, eğitim durumu ve sosyal medyayı tercih nedenine göre farklılaştığı ve yaş ile negatif yönlü ilişkisi olduğu saptanmıştır. Araştırmada kurulan modelin sonucunda bilinçli farkındalık, gelişmeleri kaçırma korkusu, öz şefkat ve duygu düzenleme güçlüğünün birlikte sosyal medya bağımlılığının %47’sini açıkladığı görülmüştür. Bilinçli farkındalık ve gelişmeleri kaçırma korkusunun sosyal medya bağımlılığını anlamlı şekilde yordadığı; öz şefkat ve duygu düzenleme güçlüğünün yordayıcılığının ise anlamlı olmadığı sonucuna varılmıştır. Gelişmeleri kaçırma korkusunun yordayıcı etki gücünün, bilinçli farkındalık değişkenine göre daha yüksek olduğu bulgulanmıştır. Araştırma bulguları alan yazın temelinde tartışılmış ve çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Sosyal medya bağımlılığı, bilinçli farkındalık, gelişmeleri kaçırma korkusu, öz şefkat ve duygu düzenleme güçlüğü