Mikroorganizma Genetiği

Öztürk R.

Moleküler Biyoloji ve Genetik , Prof Dr Mustafa SOLAK, Editör, Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara, ss.613-660, 2023

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Mesleki Kitap
  • Basım Tarihi: 2023
  • Yayınevi: Türkiye Bilimler Akademisi
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.613-660
  • Editörler: Prof Dr Mustafa SOLAK, Editör
  • İstanbul Medipol Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

MİKROORGANİZMA GENETİĞİ

MICROORGANISMS GENETICS

Özet

Genetik; organizmaların kalıtım ve çeşitliliği (varyasyon) ile ilgilenen geniş kapsamlı bir biyoloji dalıdır. Genetiğin ana molekülleri nükleik asitlerdir (Deoksiribonükleik asit: DNA ve Ribonükleik asit:   RNA). Nükleik asitler, prokaryotların, ökaryotların, virus, bakteriyofaj, plazmid ve transpozonların temel molekülüdür. Mikroorganizmalar dahil tüm organizmalarda DNA’nın genetik bilgiyi taşıyan esas madde olduğu gösterilmiş olup RNA’lı virüsler bu durumun istisnasıdır. Prokaryotik ve ökaryotik organizmalar arasında bazı farklar olsa da hepsinde genetik bilgi DNA tarafından kodlanır, mRNA’ya kopyalanır ve tRNA aracılığıyla ribozomlar üzerinde proteinlerin yapısına çevrilir. Bu kompleks moleküler sistem sürecinde değişik enzimler görev alır ve bir düzenleyici (regülasyon) mekanizma ile kontrol sağlanır. Viruslar kendi başlarına çoğalamaz, mRNA'larını proteinlere çevirmek için konakçı hücrenin ribozom mekanizmasını kullanırlar. Diğer canlılarda olduğu gibi mikroorganizmalarda da genotipik ve fenotipik değişimler söz konusudur. Mutasyon (spontan veya mutajenlerin etkisiyle) ve rekombinasyon prokaryotlarda genotipik değişimin ana mekanizmalarıdır. Prokaryotlarda rekombinasyon, transformasyon, transdüksiyon, konjugasyon ve transpozisyon mekanizmalarıyla gerçekleşir. Mikroorganizma genetiği, moleküler ve hücre biyolojisi alanlarının geliştirilmesinde benzersiz bir rol oynamış, mevcut genetik bilgilerimizin çoğu bu alandaki çalışmalarla sağlanmıştır. Bu kapsamda geliştirilmiş rekombinant DNA teknolojisi ve DNA dizilemesi gibi diğer teknikler, tıp, tarım, gıda ve ilaç endüstrilerinde çok önemli gelişme ve uygulamalara imkân sağlamış olup bu kapsamdaki çalışmalar büyük bir hızla devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Mikroorganizma genetiği, gen, transkripsiyon, translasyon, genetik düzenleme, rekombinasyon, mutasyon, genetik mühendisliği