Research Information System
1. Uluslararası Selçuk Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Konya, Turkey, 8 - 09 July 2023, pp.230-242
ÖZET
Son on yıllarda ortaya çıkan yeni iletişim
teknolojileri bilgi akışını hızlandırmış ve bu değişimle birlikte her internet
kullanıcısına bireysel olarak bilgi oluşturma, düzenleme ve paylaşma fırsatı
tanımlanmıştır. Bu durum, toplumun her bir üyesinin yeni bir sorumluluk
üstlenmesi, yani bilgiyi kamuoyuna açıklamadan önce gerçekleri ve olayları
derinlemesine araştırmak misyonuna uygun hale gelmiştir. Yurttaşın bu
sorumluluğu üstlenmesi, profesyonel araştırmacı gazeteciliğin sınırları genişletmiș
ve böylece kamuoyunun daha etkin bir şekilde bilgilendirilmesine olanak
sağlamıştır. Ancak hem
yurttaşların hem de gazetecilerin yeni teknolojilerin araştırma için sunduğu
olanaklardan yeterince yararlanmadıkları görülmektedir. Dahası yeni medya
kapsamında yer alan iletişim mecraların çeşitlendikçe, araştırmacı gazeteciliğe
gösterilen ilgi gittikçe azalmaktadır. Araştırmacı gazeteciliğe olan ilginin
son yıllarda azaldığının bir kanıtı da Türk araştırmacılar tarafından yazılan
az sayıdaki akademik çalışmalardır. Araştırmacı gazeteciliğin günümüzdeki
rolünün ve yerinin ortaya konulması için bu çalışmaların içerik analizi
yapılmasına karar verilmiştir. Elde edilen sonuçlar, araştırmacı gazeteciliğe
olan ilginin düşük olasının temel nedenlerinin tespit edilmesinde fayda sağlayacağı
düşünülmektedir. Bu çalışmada, bu amaca yönelik birtakım ölçütler
belirlendikten sonra, 1996-2019 yıllar arasında yazılmış ve Ulusal
Tez Merkezi’nde kayıtlı olan doktora
ve yüksek lisans tezleri “araştırmacı gazetecilik” anahtar sözcükleri temele alınarak
taranmıştır. Tarama sonucunda araştırmacı gazetecilik konusunu ele alan sadece
dört akademik çalışma tespit edilmiştir. Ölçüt olarak belirlenen araştırma
konusu, araştırma türü, veri toplama araçları ve veri analiz yöntemlerinin yanı
sıra söz konusu akademik çalışmalar, sonuç ve öneriler bakımından
incelenmiştir. Bulgulara göre, araştırmalarda en fazla çalışılan konuların
Türkiye’deki araştırmacı gazeteciliğinin gelişmesine engel olan sorunlardır. Bu
sorunları tespit edebilmek için araştırmacıların en çok örnekleme yönteminin
kullandıkları ve veri toplama aracı olarak da anketlere başvurdukları
görülmüştür. Çalışmada ulaşılan doktora ve yüksek lisans tezlerinin sonuç
kısmını incelendiğinde, Türkiye’de bir gazetecinin gerçek anlamda araştırmacı
gazeteci olma yolunda karşılaştığı en büyük sorun siyasi baskı altında
zedelenen araştırmacı gazeteci ruhu ve sosyal sorumluluk anlayışı olduğu tespit
edilmiştir. Bu sonuçlar, Türkiye’de araştırmacı gazeteciliğe olan ilginin düşük
olmasının ana nedenini doğrudan açıkladığı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Araştırmacı Gazetecilik, Yeni
İletişim Teknolojileri, Araştırma, Akademik Çalışmalar, İçerik Analizi