Akademik Veri Yönetim Sistemi
Anadolu Uluslararası 14. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Gaziantep, Türkiye, 16 - 18 Şubat 2024, ss.173
Bürokratik işleyişte meydana gelen rüşvet, görevi kötüye kullanma, savurganlık gibi etik dışı
davranışlar kamu yönetiminin temel problemlerinden biridir. Bu olumsuz davranışların ortaya
çıkmasının önlenmesi ve meydana gelmesi durumunda da yaptırımların uygulanması için çeşitli
hukuki düzenlemeler ve denetim mekanizmaları bulunmaktadır. Ancak etik ihlallerin tam
olarak önlenebildiğini söylemek mümkün değildir.
Bu çalışma ile bürokratik işleyişin verimliliğini olumsuz anlamda etkileyen, meşruluğuna zarar
veren etik ihlal konusuna dikkat çekmek ve bu sorunun giderilmesine yönelik çeşitli öneriler
sunulması amaçlanmaktadır. Türkiye’de 2004 yılında kabul edilen 5176 sayılı “Kamu
Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”
ile Kamu Görevlileri Etik Kurulu kurulmuş, bürokrasinin denetlenmesi için yeni bir mekanizma
oluşturulmuştur. Kamu görevlilerinin, kamusal iş ve işlemleri yürütürken uyması gereken etik
davranış ilkeleri ise “Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları
Hakkında Yönetmelik” de sıralanmıştır. Bu çalışmada Kamu Görevlileri Etik Kurulu’nun 2005-
2022 yılları arasında gerçekleştirdiği incelemeler sonucunda karara bağladığı etik ihlal
verilerini içeren faaliyet raporları, içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Elde edilen bulgulara
göre; Kurul toplam 106 etik ihlal kararı vermiştir. Bu kararların unvanlara göre dağılımında ilk
üç sırada; 33 kararla ilçe belediye başkanları yer alırken, 18 kararla genel müdür seviyesinde
görev yapanlar, 16 kararla üst kurul başkanı/üyesi yer almaktadır. Kararlarının içeriklerine
bakıldığında ise ihlal edilen etik davranışların ilk üç sırasında; 76 kez ihlalle yönetmeliğin 10.
maddesi “saygınlık ve güven”, 74 ihlalle 9. maddesi “dürüstlük ve tarafsızlık” ve 25 ihlal ile
16. maddesi “savurganlıktan kaçınma” yer almaktadır.
Anahtar Kelimeler : Bürokrasi, etik ihlal, Kamu Görevlileri Etik Kurulu.