Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi, Karaman, Türkiye, 26 - 28 Ekim 2023, ss.402-403
Okul öncesi eğitimi, öğrencilerin yaşamlarında öğrenmeye en açık olduğu eğitim kademesi olması nedeniyle büyük önem taşımaktadır. Okul öncesi eğitim, çocukların sosyal, duygusal, fiziksel ve bilişsel gelişimlerini destekleyerek ilkokula hazırlamakta, okul başarısını arttırmakta ve yapılan pek çok araştırmaya göre ekonomiye de katkı sunmaktadır (Koç, Taylan ve Bekman, 2002). Ekonomik göstergeler ve araştırmalar, erken yaşta eğitime yapılan yatırımın geri dönüşünün oldukça yüksek olduğunu göstermektedir (Rudd ve Macklin, 2007; Günsoy, 2009). Erken çocukluk eğitimi fayda maliyet analizleri, yatırım yapılan her 1 TL’nin gelecekte 7 TL olarak geri dönüş sağladığını göstermektedir (Oral, Yaşar ve Tüzün, 2016). Ancak yeni UNESCO verileri, 5 yaşındaki her 4 çocuktan 1'inin herhangi bir okul öncesi eğitimi görmediğini göstermektedir (UNESCO, 2022). Türkiye’de ise 3-5 yaş grubunda okullaşma oranı %45’ten %48’e yükselmiştir (MEB, 2022). Görüldüğü üzere, okul öncesi eğitimin yaygınlık oranı beklentinin hala oldukça altındadır. Okul öncesi eğitimin değerinin anlaşılması ve yaygınlaşması için alan ihtiyaçlarının doğru belirlenmesi önemlidir. Devam eden bu çalışmanın amacı, güncel okul öncesi eğitim araştırmaları hakkında bir bakış açısı kazandırmak, aynı zamanda alan yazında yapılan araştırmaların yoğunluğunu belirlemektir. Bibliyometrik ve içerik analizini birleştiren karma yöntem tasarımı, 2018 ile 2023 yılları arasında eğitim bilimleri alanında okul öncesi eğitimle ilgili 629 Web of Science (WOS) indeksli dergi makalesini incelemek için kullanılmıştır. Çalışmanın ön bulgularına göre: 1) Okul öncesi ile ilgili makale yayınlayan toplam yazar sayısı 1237 olup, belirlenen kriterleri karşılayan 864 yazar birbirleri ile bağlantılı çalışmasa da, 17’si yoğun bir şekilde birbirleri ile bağlantılı çalışmaktadır. 2) Bu çalışmaların yapıldığı toplam ülke sayısı 72 olup, bunların 57'si birbirine bağlantılı değildir; ancak birlikte çalışma üretmiş bağlantılı 39 ülke bulunmaktadır. En çok atıf alan ülke 84 makale ile ABD olurken, onu 72 makale ile Türkiye ve 65 makale ile İsveç izlemektedir. 3) Yazar anahtar kelimelerinin toplam sayısı 1436 olup, bunların 1000'i birbiriyle bağlantılı değildir; ancak 857 anahtar kelime birçok makalede bağlantılı bir şekilde kullanılmıştır. Okul öncesi eğitim alanında yapılan araştırmalarda en çok kullanılan anahtar kelimeler ‘anaokulu’, ‘okul öncesi’ ve ‘erken çocukluk ’tur. Bunların dışında ‘erken çocuklukta ‘fen eğitimi’, ‘teknoloji’ ve ‘okul öncesi öğretmenleri’ de üst sıralarda yerini almıştır. 4) 1237 makaleden 349’u atıf almıştır ve bunlardan 103’ü birbiriyle ilişkilidir. 5) En çok atıf alan dergi sayısı 242’dir, bu dergilerin 63’ünde bağlantılı atıflar tespit edilmiştir. En çok atıf alan dergi ise 190 atıf ile “Early Childhood Education Journal” olurken, bunu 309 atıf ile “International Journal of Technology and Design Education” takip etmektedir. Dünyada 208 ülke olduğunu dikkate alırsak, makale yayınlayan ülke sayısının 72 olması ve aynı zamanda ortak çalışma yapan ülke sayısının 39 olması düşündürücüdür. Karşılaştırmalı değerlendirmeler sunmak açısından ülkelerin birlikte çalışma üretmesi alana katkı sunacaktır. Ülkemizde yapılan çalışmaların olması sevindirici olmasına rağmen, alanın gelişim ve ihtiyacı açısından bu sayı hala yetersiz olduğu görülmektedir. En çok atıf alan makalelerin oyunlaştırma, robotik, fen, matematik, kodlama ve teknoloji ile ilgili olduğu dikkat çekmektedir. Bu durum günümüzde ilerleyen teknolojik gelişmelerin eğitime etkisini görmek açısından önemlidir.
İçerik analizi devam eden çalışmanın ilk sonuçları okul öncesi alanında yapılan araştırmaların belirli
konulara odaklandığını göstermektedir. Son yıllarda yapılan çalışmaların matematik, fen ve teknoloji gibi
başlıklara odaklandığını, önceki yıllarda yapılan çalışmaların ise dikkat, değerlendirme, cinsiyet farklılıkları,
bakım, kaynaklar ve dil alanlarında yoğunlaştığı görülmektedir. Bu çalışmanın araştırmacılara konunun
geniş bir resmini vereceği ve araştırmacıların kendi çalışmaları için bir yol haritası oluşturmaya teşvik
edeceği ve okul öncesi eğitim alanında yapılan çalışmaların yoğunluğu konusunda farkındalık kazanacakları
düşünülmektedir. Ülkemizde okul öncesi eğitimin yaygınlaşması ve bu alanda yapılan çalışmaların
çeşitlenerek artması umulmaktadır.