Afganistan basınının tarihsel seyri, tıpkı siyasi tarihi gibi inişli çıkışlı süreçlere sahne olmuştur. Basın-yayın faaliyetleri yaşanansiyasal değişim ve dönüşümlerden hemen her dönemde etkilenmiştir. Gazetecilik faaliyetlerinin 19. yüzyılın ikinci yarısında başladığıAfganistan’da Seyyid Cemâleddin Efgani ve Mahmud Terzi’nin faaliyetleri basın-yayın alanında öncü bir kimliğe sahip olmuştur.Afganistan’da yayımlanmaya başlanan ilk gazeteler diğer birçok ülkede olduğu gibi devlet kontrolünde neşredilmişlerdir. Bu çalışmadaAfganistan’da basının tarihsel gelişim süreci ele alınmaktadır. Literatür taraması neticesinde elde edilen verilerle Afganistan’da yayımlanangazeteler belirlenmiş ve bu gazetelerin yayımlandıkları dönemler göz önünde bulundurularak kendi aralarında gruplandırılmışlardır.Gazetelerin yayımlandıkları siyasal süreçler göz önünde bulundurularak gazetelerin yayımlanma amaçları ve gazetelere atfedilen misyontespit edilmeye çalışılmıştır. İngiliz istilası döneminden başlanarak Sovyet işgali süreci ve işgal sonrasından Taliban dönemine kadarki yüzyılı aşkın süreçte basın alanındaki önemli gelişmeler ve önde gelen basın-yayın organlarının muhtevası üzerinde durulmuştur. Yayınlarincelendiğinde basının Afganistan’da kimi zaman serbestleştirilirken çoğunlukla baskı altında tutulduğu görülmektedir. Monarşi yönetimlerikendi yönetimlerine meşruiyet kazandırmak için basını propaganda aracı olarak kullanmıştır. Siyasi partilerin kurulmasıyla birlikte isegazetelere siyasi örgütlerin yayın organı olma misyonu yüklenmiştir. Sovyet işgaliyle birlikte Sovyet yanlısı rejim ile direnişçi gruplararasındaki çatışmalar basın alanında da görülmeye başlanmıştır. Söz konusu süreçte neşredilen gazeteler birbirine zıt iki kutbu temsil etmişlerdir.
The historical course of the Afghan press, just like its political history, has witnessed ups and downs. Media activities have been affected by political changes and transformations in almost every period. In Afghanistan, where journalism activities started in the second half of the 19th century, the activities of Seyid Cemalüddin Afghani and Mahmud Terzi had a pioneering identity in the field of media. The first newspapers that started to be published in Afghanistan were published under state control, as in many other countries. In this study, the historical development process of the press in Afghanistan is discussed. The newspapers published in Afghanistan were determined with the data obtained as a result of the literature review and they were grouped among themselves, taking into account the period of publication of these newspapers. Considering the political processes in which newspapers are published, the purpose of publishing and the mission attributed to the newspapers are tried to be determined. Starting from the British invasion period, the Soviet occupation process, and the post-occupation period, the important developments in the press field and the content of the leading media It is emphasized. When the publications are examined, it is seen that while sometimes the press is liberalized in Afghanistan, it is mostly kept under pressure. The governments used the press as a propaganda tool to gain legitimacy for their administration. With the establishment of political parties, newspapers were assigned the mission of being the media organ of political organizations. With the Soviet occupation, clashes between the pro-Soviet regime and resistance groups started to be seen in the media. Newspapers published in Afghanistan during the said period represented two opposite poles.
