Objective: To reveal the relationship between the care burden
and perceived stress and perceived social support of the patients relatives receiving
hemodialysis treatment. Material and Methods: A face-to-face
questionnaire was applied to 269 patients relatives between 20 February and
20 March, 2021. The questionnaire consists of 56 questions in total, 8 of
which are about socio-demographic characteristics and 48 of which about
Zarit Caregiver Burden Scale, Perceived Stress Scale and Multidimensional
Perceived Social Support Scale. Mann-Whitney U and Kruskal-Wallis tests
were applied. Spearman correlation test is utilised to measure the relation between
scales and linear regression analysis was performed to find the degree
of the relationship. Statistical significance was accepted as p<0.05. Results:
The average care burden was 25.40 [standard deviation (SD)=12.71]. The
care burden of singles and those with lower education and income levels was
found higher. The care burden was higher for the patients relatives receiving
hemodialysis treatment for a shorter period of time. It was seen that the perceived
social support comes mostly from family members (mean=23.73,
SD=6.88) and the mean of multidimensional perceived social support is high
(mean=63.31, SD=620.12). The mean of the perceived stress scale was found
to be at a moderate level with 26.20 (SD=12.71). There was a significant and
positive relationship between caregiving burden and perceived stress variable
(rspearman=0.25;p<0.001). There was a significant and negative correlation
between caregiving burden and multidimensional perceived social
support family subdimension (rspearman=-0.20; p<0.001). A negative significant
relationship was found between perceived stress and all subdimensions
of multidimensional perceived support. Conclusion: While delivering care
services, patient relatives should be taken into consideration as well as patients.
It is recommended to plan and implement studies for education, information
and social support of patient relatives.
Amaç: Hemodiyaliz tedavisi gören hastaların yakınlarının bakım
yükü ile algıladıkları stres ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişkiyi
ortaya koymaktır. Gereç ve Yöntemler: 20 Şubat-20 Mart 2021 tarihleri
arasında hemodiyaliz tedavisi gören 269 hastanın yakınına yüz yüze anket
uygulanmıştır. Anket, sosyodemografik özelliklere yönelik 8 soru ve Zarit
Bakım Verme Yükü Ölçeği, Algılanan Stres Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan
Sosyal Destek Ölçeği ile ilgili 48 olmak üzere toplam 56 sorudan
oluşmaktadır. Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis testleri uygulanmıştır.
Ölçekler arasındaki ilişki Spearman korelasyon testi ile ölçülmüş ve ilişkinin
derecesini bulmak için lineer regresyon analizi yapılmıştır. İstatistiksel
anlamlılık p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Bakım yükü ortalaması
25,40’tır [standart sapma (SS)=12,71]. Bekârların, daha düşük eğitim
ve gelir seviyesine sahip olanların bakım yükü daha fazla bulunmuştur.
Daha kısa süredir hemodiyaliz tedavisi alan hastaların yakınlarında bakım
yükü daha yüksektir. Algılanan sosyal desteğin en çok aile bireylerinden
geldiği (ortalama=23,73, SS=6,88), tüm boyutları ile algılanan desteğin ortalamasının
yüksek (ortalama=63,31, SS=20,12) olduğu görülmektedir. Algılanan
Stres Ölçeği’nin ortalamasının 26,20 (SS=12,71) ile orta düzeyde
yer aldığı bulunmuştur. Bakım verme yükü ile algılanan stres değişkeni
arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki vardır (rspearman=0,25; p<0,001).
Bakım verme yükü ve çok boyutlu algılanan sosyal destek aile alt boyutu
arasında anlamlı ve negatif yönde bir ilişki vardır (rspearman=-0,20;
p<0,001). Algılanan stres ile çok boyutlu algılanan desteğin tüm alt boyutları
arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sonuç: Sağlık
hizmetlerinin sunumunda, hastalar kadar hasta yakınları da dikkate
alınmalıdır. Hasta yakınlarının eğitimi, bilgilendirilmesi, sosyal yönden
desteklenmesi için çalışmaların planlanması ve uygulanması önerilmektedir.
