Akademik Veri Yönetim Sistemi
Diğer, ss.1, 2020
31 Aralık 2019’da başlayan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını tüm dünyada dördüncü, ülkemizde ise ikinci ayını doldurdu. Dünyadaki vaka sayısı 4 milyona, vefat sayısı ise 300 bine yaklaştı. Bu da her 100 vakada 7 vefat yaşandığı anlamına geliyor. Avrupa ülkelerinde ve ABD’de salgın beklenenden çok daha şiddetli şekilde seyretti: Ölen her 10 kişinin 5’i Avrupa’dan, 3’ü de ABD’den. [1] Avrupa ülkeleri arasında 100 bin nüfus başına ölüm sayısında Belçika, vaka başına ölüm sayısında ise Fransa başı çekiyor. Avrupa’da salgının ilk görüldüğü ülkeler olan İtalya ve İspanya’da ise ölüm sayıları dünya sıralamasında ilk 5’te. En yüksek ölüm sayısı, toplumsal önlemler konusunda kafa karışıklığı yaşayan ve bu kapsamda önlem almada geç kalan İngiltere’de.
Gelişmişlik düzeylerinin aksine, bu ülkeler salgından en çok etkilenen, sağlık sisteminin en fazla yük altında kaldığı ülkeler oldu ve salgının yeni merkezlerine dönüştüler. Saygın üniversitelerin ve kuruluşların yaptığı bilimsel hesaplamalar, modelleme çalışmaları ve yayınlar çok yüksek ölüm ve vaka sayıları öngörmüştü ve görüldüğü kadarıyla Avrupa ve ABD için bu tahminler gerçekleşiyor. Bu kaotik durumda, sağlık sistemi ağırlıklı olarak özel sektöre dayalı olan ülkeler, Kovid-19 hastalarının bakım ve ölüm masraflarını nasıl karşılayacaklarını, bu masrafları kime, nasıl fatura edeceklerini de hesaplamanın derdinde.
Türkiye’deki durum ise birçok Avrupa ülkesi ve ABD’ye göre çok daha iyi. Ülkemizdeki durum umut vadediyor ve örnek teşkil ediyor. Şu ana kadar ölüm sayısı 4 bine yaklaştı. 100 bin nüfus başına ölüm oranımız 4,43. Bu oran Belçika’da Türkiye’nin 17 katı, İspanya’da 12 ve İngiltere’de 10 katı. Ülkemizde her 100 vakanın sadece 3’ü vefat ederken, mesela Fransa’da her 100 vakanın 18’i vefat etti.
Günlük vaka artış sayıları birçok ülkede tepe noktasını gördü ve inişe geçti. Bu sebeple ülkeler artık normale dönmenin yollarını arıyor ve kısıtlayıcı tedbirlerin gevşetilmesi için yol haritaları geliştiriyor. Yanı sıra ülke yönetimleri salgının sonlanmadığının, sadece bir düzeye kadar kontrol altına alındığının, ancak henüz kalıcı bir çözümün olmadığının da farkında.
Mevcut tablo bazı soruları da beraberinde getiriyor: Avrupa ülkelerine kıyasla Türkiye’nin pandemi yönetimindeki başarısının püf noktaları neler? Normalleşme artık mümkün mü; mümkünse ne zaman ve nasıl olabilir? Pandemi Türkiye için artık bir tehdit olmaktan çıktı mı?