İstanbul hava kirliliği verilerinin tesir yarıçapları


ÖZTOPAL A., ŞEN Z.

Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences, cilt.23, sa.2, ss.71-81, 1999 (Scopus) identifier identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 23 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 1999
  • Dergi Adı: Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Scopus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.71-81
  • İstanbul Medipol Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Hava kirliliği gelişen endüstrileşme ve ulaşım yoğunluğunun artması ile dünyanın birçok şehrinde özellikle kış aylarında sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunlar arasında doğal olarak boğaz sistemine sahip olan İstanbul'da bile son yıllarda hemen her sene tehlikeli olan hava kirliliklerine rastlanmıştır. Bu sorunun çözülmesi için değişik konumlarda hava kirleticilerinin ölçümlerinin yapılarak bunların özellikle alan ve zamanla değişimlerini belirleyen yöntemlerin geliştirilmesi gereklidir. Literatürde birçok modelleme tekniği bulunmasına rağmen bu çalışmada ilk defa Noktasal-Toplam Yarı Variogram yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem, oldukça basit bir kavram olan hava kirletici konsantrasyonlarının istasyonlar arası farklarının karelerinin toplamının aradaki uzaklığa bağlı olarak değerlendirilmesi esasına dayanmaktadır. Hava kirleticilerinin haritalarının yapılmasında, bu yöntem ilk defa İstanbul hava kirliliği verilerine uygulanarak kullanılmıştır. Yöntem, değişik seviyelerdeki tesir yarıçapları esas alınarak kirletici haritalarının yapılmasını sağlar.
As a consequence of heavy industrialization and transportation in many city centers of the world, air pollution problems arise, especially in winter months. Even Istanbul where the Bosphorus straight plays a significant role in the natural cleaning of air pollutants, was subjected to such problems. In order to solve this problem, it is necessary to measure air pollutants at various sites and times. Air pollution assessments are achieved in the majority of cases by using data processing techniques, statistical and probability procedures. Although there are many methods in the literature, this paper porposes the use of point cumulative semivariogram approach. The basis of this method is simply dependent on simply the summation of square differences in air pollutant concentration between different sites. This method is used for the first time in constracting the regional air pollution distribution maps in Istanbul. Finally, with the help of the method, radius of influence at different levels are employed for air pollutant map preperation.