Afet Durumlarında Duygudurum Bozukluğu Takibinde Kullanılabilecek İnternet Tabanlı Uygulamalar ve Diğer Araçlar

59. Ulusal Psikiyatri Kongresi , Ankara, Türkiye, 18 - 22 Ekim 2023, ss.73

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Ankara
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.73
İstanbul Medipol Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Afet sonrası dönem, ruhsal hastalıkların ortaya çıkması ve alevlenmesi açısından riskli bir dönemdir. Bipolar bozukluk tanılı hastaların ilk ataktan sonra iki yıl içinde relaps ve rekürrens riski yaklaşık %60 civarındadır. Major depresif bozukluk tanılı hastaların ilk ataktan sonra %50 yinelediği bilinmektedir. Duygudurum bozukluklarının stresörle tetiklenebilme ve yineleyici doğası nedeniyle afet sonrası dönem yakından takip edilmesi gereken bir dönemdir. Aynı zamanda atak geçirme, başta hastaneye yatış ihtiyacı, intihar riski nedeniyle afet ortamında birey ve toplum için yıkıcı sonuçlara neden olma riskini barındırmaktadır. Mevcut duygudurum bozukluğu tanılı hastaların ve duygudurum bozukluğu açısından riskli grupların yakından takip edilmesi gerekmektedir. Duygudurum bozukluğu açısından riskli grupların başında depremde yakınlarını kaybedenler, depremde enkaz altında kalanlar, yaşlılar, gebeler, lohusalar, ergenler ve genç erişkinler gelmektedir. Böyle geniş bir yelpazede duygudurum bozukluğu tanılı ve risk grubundaki kişilerin takibinde zaman, maliyet etkinlik ve sağlık personelinin kısıtlı sayıda olması nedeniyle teknolojik uygulamalardan yararlanmak büyük önem taşımaktadır. Riskli grupların ve remisyondaki duygudurum bozukluğu tanılı hastaların takibinde prodromal belirtilerin, yakın zamanda atak geçirmiş hastalar için rezidüel belirtilerin ve düzenli ilaç kullanımının yakından takip edilmesi gerekmektedir. Prodromal dönemde müdahale hastalığın ortaya çıkmasının engellemesi, geciktirilmesi, gidişinin ve şiddetinin hafifletilmesi açısından oldukça önemlidir. Duygudurum bozukluğu olan hastalarda sık görülen ve yakından takip edilmesi gereken prodromal belirtiler eşikaltı depresif belirtiler, anksiyete, uyku sorunları, enerji artışı, irritabilite ve duygudurum dalgalanmalarıdır. Remisyondaki hastalar ve riskli gruplar için günlük alışkanlıkların düzenlenmesi, stres yönetimi ve sorun çözme becerileri gibi ruhsal dayanıklılığı ve mental iyilik halini arttıracak uygulamalar kullanılabilir. Teknolojik uygulamalar ile hedef mani ve depresyon dönemlerinin önlenmesi, prodromal ve rezidüel eşik altı belirtilerin tespit ve takip edilmesi, ruhsal dayanıklılığın arttırılması ve genel işlevsellik ve yaşam kalitesinin arttırılmasıdır. Teknolojik uygulamalar ile gerçek zamanlı izleme olanak sağlamaktadır. Gerçek zamanlı mobil izleme ile uyku, iştah, duygudurum, sosyal işlevsellik, enerji, madde kullanımı, intihar düşüncesi ve özgüven, hareketlilik, durgunluk, anksiyete, irritabilite gibi parametreler takip edilebilir. Bu sunumda afet sonrası dönemde duygudurum bozukluğu takibinde kullanılabilecek internet tabanlı uygulamalar ve diğer araçlardan bahsedilecektir.