Turkish Studies - Language and Literature, vol.4, no.18, pp.2793-2810, 2023 (Peer-Reviewed Journal)
Technological advances have radically
changed the field of translation, just as they have affected many aspects of
life. Translations that used to be done only with pen and paper have become
much more effective and faster with the help of technological devices. This
transformation has been enabled by various tools and resources called “translation
aids”. These tools help translators to translate content into another language,
while providing great convenience in terms of consistency and speed. These
translation aids include computer-assisted translation (CAT) tools such as
thesauri, single or multilingual dictionaries and Translation Memory (TM)
systems. These tools not only help to ensure accurate and consistent
translations, but also allow translators to work more efficiently, resulting in
faster and higher quality translations. With technological advances,
general-purpose software as well as specialized translation aids have emerged
to improve translation quality. For example, the translation of audiovisual
materials such as presentations, videos and movies into different languages is
called audiovisual translation. Methods used in this field include dubbing,
subtitling, voice-over and audio description. In this field, preserving the
cultural context of the source material is of great importance, and methods
such as dubbing, subtitling, voice-over and audio description aim to preserve
the essence of the original content and make it accessible to a generally
diverse audience. This study focuses on subtitling as a sub-category of audiovisual
translation. Subtitling involves displaying the text on the screen and at the
same time preserving the original audio. This method is often used for
audiences who want to be able to understand foreign language content. Subtitle
translation, however, requires not only translating words, but also ensuring
that the text is readable on screen, maintaining its timing and meaning.
Various software solutions have been developed to overcome these challenges and
improve the subtitling translation process. These software programs can be used
for educational purposes or by professional subtitle translators and help them
improve skills in areas such as grammar, timing and cultural sensitivity. In
order to explore this topic in more depth, this paper begins by discussing
developments in the field of translation studies, with a particular emphasis on
Applied Translation and the importance of translation aids. Then, focusing on
subtitling as a sub-field of audiovisual translation, it examines the theory
and key issues in this field. In the literature review, although many national
and international studies on audiovisual translation were encountered, the
scarcity of studies examining both paid and free subtitling aids was striking,
and in this sense, this study aimed to fill this gap. This descriptive study
presents a qualitative and quantitative overview of four widely used free
software programs that facilitate subtitling, identified through observation: Tero
Subtitler, Aegisub, Jubler and Subtitle Edit. Although some of these tools have
not been updated, their usefulness remains unquestionable. Since the focus of
the study was on free apps, paid apps that serve the same purpose were not
included in the analysis. It may be useful to examine similar applications in a
different study. The open-source nature of the free software analyzed has
enabled subtitle translators around the world to shape these tools according to
their wishes. Technological developments have brought about a major
transformation in the field of translation. Translation has become faster and
more efficient. Technology has also had a great impact on specialized fields
such as audiovisual translation. This study emphasizes the importance of
translation aids that translators and students can use to facilitate their work
and examines aids for subtitle translation, which is a sub-heading of
audiovisual translation. These tools provide powerful support to improve the
translation process and overcome language barriers. The examined software can
be used in educational institutions for training students in subtitling courses
as well as for professional or “volunteer” subtitling translators. Although the
reasons for using different software are shaped in line with the wishes of the
users, Subtitle Edit program is considered to stand out, as it is the most
up-to-date and has a portable version that does not require installation.
Teknolojik ilerlemeler,
hayatın pek çok yönünü etkilediği gibi, çeviri alanını da kökten değiştirmiştir.
Eskiden sadece kalem ve kağıtla yapılan çeviriler, teknolojik cihazların
yardımıyla çok daha etkili ve hızlı bir hale gelmiştir. Bu dönüşümü sağlayan
şey ise “çeviriye yardımcı araçlar” olarak adlandırılan çeşitli araçlar ve
kaynaklar olmuştur. Bu araçlar, çevirmenlere içeriği başka bir dile aktarmak
için yardımcı olurken, tutarlılık ve hız gibi konularda da büyük kolaylık
sağlar. Bu çeviri yardımcıları arasında eşanlamlı sözlükler, tek veya çok dil
içeren sözlükler ve Çeviri Belleği (ÇB) sistemleri gibi bilgisayar destekli
çeviri (BDÇ) araçları bulunur. Bu araçlar, sadece doğru ve tutarlı çevirilerin
yapılmasına yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda çevirmenlerin daha verimli
çalışmasına da imkân tanır ve bu sayede çeviriler daha hızlı ve kaliteli bir
şekilde tamamlanır. Teknolojik gelişmelerle birlikte, çeviri kalitesini
artırmak amacıyla genel amaçlı yazılımların yanı sıra özel amaçlı çeviri
yardımcı araçları da ortaya çıkmıştır. Örneğin, sunumlar, videolar ve filmler
gibi görsel-işitsel materyallerin farklı dillere çevrilmesi görsel-işitsel
çeviri olarak adlandırılır. Bu alanda kullanılan yöntemler arasında dublaj,
altyazı, seslendirme ve sesli betimleme bulunur. Bu alanda, kaynak materyalin
kültürel bağlamının korunması büyük önem taşır ve dublaj, altyazı, seslendirme
ve sesli açıklama gibi yöntemler, orijinal içeriğin özünün korunmasını ve
genellikle çeşitli bir izleyici kitlesine erişilebilir hale getirilmesini
amaçlar. Bu çalışma, görsel-işitsel çevirinin alt kategorisi olan altyazı çevirisine
odaklanmaktadır. Altyazı çevirisi, metni ekranda görüntülemeyi ve aynı zamanda
orijinal sesi korumayı içerir. Bu yöntem, yabancı dildeki içeriği anlayabilmek
isteyen izleyiciler için sıkça kullanılır. Ancak altyazı çevirisi, yalnızca
kelime çevirisi yapmakla kalmaz, aynı zamanda metnin ekranda okunabilir
olmasını, zamanlamasını ve anlamın korunmasını gerektirir. Bu zorlukları aşmak
ve altyazı çevirisi sürecini geliştirmek için çeşitli yazılım çözümleri
geliştirilmiştir. Bu yazılım programları, eğitim amaçlı veya profesyonel
altyazı çevirmenleri tarafından kullanılabilir ve dilbilgisi, zamanlama ve
kültürel hassasiyet gibi alanlarda becerileri geliştirmelerine yardımcı olur.
Bu konuyu daha derinlemesine incelemek için, bu çalışma çeviribilim alanındaki
gelişmeleri ele alarak başlamakta ve özellikle Uygulamalı Çeviribilim ve
çeviriye yardımcı araçların önemine vurgu yapmaktadır. Ardından, görsel-işitsel
çevirinin alt alanı olan altyazı çevirisine odaklanarak, bu alandaki teoriyi ve
temel konuları incelemektedir. Alanyazın taramasında görsel-işitsel çeviri
kapsamında gerek ulusal gerekse de uluslararası birçok araştırmayla
karşılaşılmış olmasına rağmen hem ücretli hem de ücretsiz altyazı çevirisine
yardımcı araçları inceleyen çalışmaların sayısının azlığı göze çarpmış ve bu
anlamda bu eksikliğin giderilmesi amaçlanmıştır. Betimleyici olması hedeflenen
çalışma, gözlem yoluyla belirlenmiş yaygın olarak kullanılan ve altyazı
çevirisini kolaylaştıran ücretsiz dört yazılım programının nitel ve nicel genel
bir incelemesini sunmaktadır: Tero Subtitler, Aegisub,
Jubler ve Subtitle Edit. Bu araçların bazıları her ne kadar güncellenmemiş
olsalar da kullanılırlıkları tartışılmaz bir şekilde sürmektedir. Çalışma
odağında ücretsiz uygulamalar yer aldığı için aynı amaca hizmet eden ücretli uygulamalar
ve çevrimiçi platformlar incelemeye dahil edilmemiştir. Farklı çalışmalarda
benzeri uygulamaların da incelenmesinin faydalı olabileceği düşünülmektedir.
İncelenen ücretsiz yazılımların açık kaynaklı oluşları dünya genelindeki
altyazı çevirmenlerinin bu araçları istekleri doğrultusunda
şekillendirebilmelerini sağlamıştır. Teknolojik gelişmeler, çeviri alanında
büyük bir dönüşümü beraberinde getirmiştir. Çeviri artık daha hızlı ve daha
verimli hale gelmiştir. Ayrıca görsel-işitsel çeviri gibi özel alanlarda da
teknolojinin etkisi büyük olmuştur. Bu çalışma, çevirmenlerin ve öğrencilerin
işlerini kolaylaştırmak için kullanabileceği çeviriye yardımcı araçların
önemini vurgulamaktadır ve görsel-işitsel çevirinin alt başlığı olan altyazı
çevirisine yardımcı araçlar incelenmektedir. Bu araçlar, çeviri sürecini
geliştirmek ve dil engellerini aşmak için güçlü birer destek sağlamaktadır.
İncelenen yazılımlar eğitim kuruluşlarında altyazı çevirisi dersinde öğrencilerin
eğitimlerinde kullanılabilecekleri gibi profesyonel veya “gönüllü” olarak
altyazı çevirisi edimi ile uğraşanlarca da edim sürecinde kullanılabilecek
araçlardır. Her ne kadar farklı yazılımların
kullanım sebepleri kullanıcıların istekleri doğrultusunda şekilleniyor olsa da en
güncel olması ve kurulum gerektirmeyen taşınabilir sürümü de olması nedeniyle
Subtitle Edit programının öne çıktığı düşünülmektedir.