Amaç: Bu çalışmada, 18. yüzyılın önemli hekimlerinden ve Tıbb-ı Cedid akımının temsilcilerinden olan Bursalı Ali Münşî’nin “Risâle-i Fevâid-i Nârcîl-i Bahrî” adlı eserini günümüz Türkçesine transkripte ederek tanıtmak ve Tıbb-ı Cedid bağlamında risaleyi irdelemek amaçlanmaktadır. Yöntemler: Eserin iki nüshası bulunmaktadır. Transkripsiyon Fatih Ali Emiri Kütüphanesi’nde 278-4 numarayla kayıtlı bulunan nüsha esas alınarak gerçekleştirilmiştir. Ancak İstanbul Üniversitesi nüshası da transkripsiyon esnasında mukayeseli bir şekilde okunmuş ve iki nüsha arasındaki farklılıklar dipnotlarda belirtilmiştir. Ayrıca risalede yer alan Arapça kısım da Türkçeye tercüme edilmiştir. Bulgular: Eserde Ali Münşî’nin nârcîl-i bahrî isimli bitkinin yetiştiği yerin coğrafi konumunu, özelliklerini, o bölgeye dair çeşitli gizemli rivayetleri anlattığı tespit edilmiştir. Ayrıca bitkinin şekli ve kıymetine dair ifadelere de yer verildiği görülmüştür. Sonuç: Bursalı Ali Münşî’nin önemli monografilerinden biri olan bu risalede hekimin, nârcîl-i bahrînin yetiştiği yerle ilgili birtakım bilgilerinin olduğu anlaşılmakla birlikte bitkinin tıbbi açıdan önemine dair herhangi bir malumata yer vermediği görülmüştür. Ayrıca her ne kadar doğru olmadığı ifade edilse de risalede nârcîl-i bahrînin yetiştiği yerin yeni dünyanın keşfiyle bilindiğine dair rivayete yer verilmesi Tıbb-ı Cedid döneminin izlerini göstermesi bakımından önemlidir. Yine de hem Tıbb-ı Cedid dönemini daha iyi anlamak, hem bitkinin tıbbi kullanımına dair malumat edinmek, hem de bu eserle yazarının hekim kimliği arasındaki ilişkiyi kavrayabilmek için Ali Münşî’nin tüm eserlerinin dikkatlice incelenmesi gerektiği anlaşılmıştır.
im: The aim of this study is to introduce the “Risâle-i Fevâid-i Nârcîl-i Bahrî” of Bursalı Ali Münşî, one of the important physicians of the 18th century and one of the representatives of the Tıbb-ı Cedid movement, by transcribing it into contemporary Turkish and to examine the treatise in the context of Tıbb-ı Cedid. Methods: There are two copies of the work. The transcription is based on the copy registered in Fatih Ali Emiri Library with the number 278-4. However, the Istanbul University copy was also read comparatively during the transcription and the differences between the two copies are indicated in the footnotes. In addition, the Arabic part of the treatise was translated into Turkish. Results: In the work, Ali Münşî describes the geographical location and characteristics of the place where the plant named nârcîl-i bahrî grows and various mysterious rumors about that region. In addition, it was also seen that expressions about the shape and value of the plant were also included. Conclusion: In this treatise, which is one of the important monographs of Ali Münşî of Bursalı, it is understood that the physician has some information about the place where nârcîl-i bahrî grows, but he does not include any information about the medicinal importance of the plant. In addition, although it is stated that it is not true, it is important to include the rumor that the place where nârcîl-i bahrî grows was known with the discovery of the new world in the treatise in order to show the traces of the Tıbb-ı Cedid period. Nevertheless, it is understood that all of Ali Münşî’s works should be carefully examined in order to better understand the Tıbb-ı Cedid period, to obtain information on the medicinal use of the plant, and to comprehend the relationship between this work and its author’s identity as a physician.
