Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akademik Bakış Dergisi, sa.42, ss.1-28, 2014 (Hakemli Dergi)
Türkiye'nin ekonomik problemlerinin en önemlilerinden birisi cari açıktır. Bu noktadan hareketle bu çalışmada Türkiye'de yaşanan cari açık sorununun temel belirleyici etmenleri ve cari açığın etkilediği faktörler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada Toda-Yamamoto prosedürü çerçevesinde VAR Granger nedensellik testi yapılmış ve ayrıca bir VAR modeli oluşturularak etki-tepki fonksiyonu ve varyans ayrıştırması analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışma 1988Q1-2013Q2 dönemini kapsamaktadır. Elde edilen bulgular ise Türkiye'deki cari denge anlayışıyla kısmen uyumsuzdur. Buna göre: 1- (Enerji ithalatı hariç ve dâhil) cari açıktan GSYH büyüme oranına doğru Granger nedensellik ilişkisi vardır ve söz konusu ilişki ilk bir yılda pozitifken daha sonraki 1.5 yılda negatif yönlü bir seyir izlemektedir. 2- Türkiye'nin GSYH büyüme oranının dalgalı bir seyir izlemesinin başlıca sorumlusu cari dengedir. 3- GSYH büyüme oranından (enerji ithalatı hariç ve dâhil) cari dengeye doğru Granger nedensellik ilişkisi yoktur. 4- Türkiye'nin enerji ithalatı hariç cari denge pozisyonu 2000'li yıllarda bir dönüşüme uğramamıştır. 5- Aşırı değerli TL'nin cari denge üzerinde belirli düzeyde negatif yönlü bir etkisi bulunmaktadır. 6- Karşılaştırma yapabilmek amacıyla enerji ithalatı dâhil cari dengenin GSYH'a oranı, GSYH büyüme oranı, REDK ve enerji ithalatının GSYH'a oranı değişkenlerinden oluşan modeller aynı periyot için oluşturulmuştur ve Granger nedensellik testinden tamamiyle aynı sonuçlar elde edilirken, etki-tepki analizi ve varyans ayrıştırması analizlerinde de benzer sonuçlara ulaşılmıştır.