Akademik Veri Yönetim Sistemi
Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye’de Yüksek Öğretimde Felsefe Eğitimi Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 26 - 28 Ekim 2023, ss.19-20
HAKLARI KORUMAK İÇİN BİR HUKUK FAKÜLTESİNDE NE ÖĞRETİLMELİDİR?
Prof. Dr. Ahmet Ulvi Türkbağ İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Anabilim Dalı Başkanı
Üniversitelerimizdeki Hukuk Felsefesi derslerinde ne öğretmeliyiz? Hukuk felsefesi dersleri hakkındaki çözülmesi gereken temel soru budur. Hukuk fakültelerinde ya da hukuk camiasında, tüm fakültelerde yer alan hukuk felsefesi ve sosyolojisi dersinin önemsiz bir ders olduğuna dair tartışılmaz bir önyargı vardır. Bir genç herhangi hukuk fakültesine girdiğinde, bu önyargı gence dayatılır ve hocaların alaycı bakışlarıyla pekiştirilir. Bu önyargı, 4 yıllık hukuk eğitiminde, özellikle devam konusunda belirleyici bir rol oynar. Dahası herkes bu önyargılı bakış açısıyla ve hukuk anlayışıyla mutludur(!), ta ki hâkim, savcı ya da avukat olarak hukuki bir konuya ilişkin gerekçe yazmak zorunda kalana kadar. Yalnızca bu durumda sorunun ne olduğunu ya da olmadığını anlayabilirler.
Bu sorunla karşılaşınca, bir şeylerin ters gittiğini anlarlar. Ardından hukuk mantığını ya da iyi bir hukuki gerekçelendirmeyi bilmeleri gerektiğine inanırlar ve hukuk mantığını ya da hukuk metodolojisini öğrenmeye çalışırlar. Elbette hukuk metodolojisi yararlıdır, ancak sorun hukuki muhakeme ile sınırlı değildir, tam tersine normların amaçları (telos) ile ilgilidir. Hukuk uygulamasındaki her hukukçunun, amaçları ve amaçların altındaki derin değerlerin mantıksal ve hiyerarşik ilişkilerini açıkça bilmesi, belirlemesi gerekir.
Nasıl, ne tür bir hukuk eğitimi öğrencilere bu tür bir yetkinlik sağlayabilir? Cevap açıktır: Hukuk felsefesi eğitimi, öğrencilere felsefi bir bakış açısı kazandırır ki bununla hukuka çok daha geniş bir perspektiften bakabilirler. Bu hedefe ulaşmak için ilk öğretilmesi gereken şey, en yüksek hukuk ilkelerinin gerçek manalarıdır. Tüm hukuk öğrencilerinin bu ilkelerin sadece önemini kavraması ve idrak etmesi değil, aynı zamanda ilkelerin uzun hak mücadeleleri tarihi boyunca kazandıkları anlamlarını ve işlevlerini tam olarak öğrendikleri için onlara inanmaları da gerekir. Sadece temel ilkelerden birkaç örnek vermek istenirse şunlar söylenebilir: özgürlük, eşitlik, demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü (rechtsstaat). Bu bildirinin iddiası, bir hukuk fakültesinden mezun olduğunda bu tür ilkeleri kavrayan, aynı zamanda bunlara inanan her hukukçu hakların korunması ve savunulması için yeterince iyi bir hukukçu olduğudur.
What Ought To Be Taught In A Law School To Protect Rıghts?
WHAT OUGHT TO BE TAUGHT IN A LAW SCHOOL TO PROTECT RIGHTS?
What should we teach in Philosophy of Law courses in our universities? It is the core question of philosophy of law courses to cope with. In law faculties or legal community, there is an undebatable prejudice that philosophy and sociology of law course which there are in all faculties, are trivial matter. When a person attends any law school, this prejudice is imposed on the student and reinforced by the mocking glances of the teachers. Normally, in 4-year legal education, this bias plays a decisive role especially in attendance. Everybody is happy with this biased outlook and understanding of law until everyone is happy until they must write a justification for a legal issue as a judge, a prosecutor, or a lawyer. At that time, they could get what the problem is or is not. After, both believe that they need to know legal logic, a good legal reasoning and they try to learn legal logic or legal methodology. Of course, legal methodology is useful, but the problem is not limited with the legal reasoning but just opposite related with the purposes (or telos) of norms. All kinds of jurists in legal practice ought to clearly determine the purposes and logical and hierarchical relations of the deep values under the purposes.
What kind of legal education can provide students with this kind of competence? The answer is clear: A legal philosophical education gains students a philosophical outlook of law. In order to reach this target, the first things must be taught are the true meanings of the highest legal principles. All law students not only to comprehend and to realize importance of these principles but also to believe them because they completely know their meanings the principles have earned during the long history of struggle for rights. As only some examples, it could be stated basic concepts: freedom, equality, democracy, human rights and rule of law (rechtsstaat). When graduated from a law school, any jurist who comprehends and believes these kinds of principles would be a good lawyer and can defense and protect rights.
Anahtar kelimeler: Hukuk Felsefesi, Hukuk Felsefesi Eğitimi, Hukuk Metodolojisi, İnsan Hakları, Hukuk Devleti.
Keywords: Philosophy of Law, Philosophy of Law Education, Legal Methodology, Human Rights, Rule of Law.