Research Information System
in: Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Pediatri', Prof. Dr. Behzat Özkan,Feyza Koç,Özlem Bağ, Editor, Ankara Nobel Tıp Kitabevleri, Ankara, pp.39-40, 2022
Etken ve hastalık
Hepatit A virüsü (HAV) Picornaviridae ailesinden bir RNA
virüsüdür. Enfeksiyon genellikle kişiden kişiye doğrudan temas
veya kontamine gıda veya su tüketimi sonucu fekal-oral
yolla bulaşır. Hepatit A (Hep A) enfeksiyonu karakteristik olarak
ateş, halsizlik, sarılık, iştahsızlık ve bulantı ile ortaya .ıkan
akut, kendiliğinden iyileşen bir hastalıktır. Fulminan hepatite
d.nüşüm nadir olup, kronikleşmez. Hep A enfeksiyonu i.in
risk fakt.rleri HAV ile enfekte bir kişiyle yakın kişisel temas,
uluslararası seyahat, gıda kaynaklı salgın, homoseksüellik ve
madde kullanımıdır (1). HAV ile enfekte hastalar, dışkıdaki
virüs konsantrasyonunun en yüksek olduğu d.nem olan sarılık
veya karaciğer enzimlerinde yükselmenin başlamasından 1
ila 2 hafta .nce bulaştırıcıdır. Sarılığın başlamasından 1 hafta
sonra bulaşma riski azalır ve minimum düzeye iner. Ancak
.zellikle yenidoğanlarda ve kü.ük .ocuklarda HAV’ın dışkıda
daha uzun süre tespit edilebileceği bildirilmiştir (2).
Aşıların içeriği ve uygulama önerileri
İnsan fibroblast kültüründe üretilmiş iki inaktif Hep A aşısı
mevcuttur: Havrix (GlaxoSmithKline) ve Vaqta (Merck &
Co). Hep A aşısı 12 aylık ve daha büyük .ocuklara en az 6 ay
ara ile 2 doz uygulanır. Havrix i.in 0, 6-12, Vaqta i.in 0, 6-18
ay şeması .nerilmektedir (3). .lkemizde Kasım 2012 tarihinde
Ulusal aşı programına dahil edilen Hep A aşısı 18. ve 24. aylarda
uygulanmaktadır (4). Aşılama programı kesintiye uğrarsa,
ikinci dozdan devam edilebilir. Seyahat nedeniyle 6- 11 ay
arası bebeklere yapılan doz, iki dozluk seriye dahil edilmemeli,
12. aydan sonra rutin aşılama yapılmalıdır (5). Primer seriden
sonra rapel doz uygulamaya gerek yoktur. Mümkün olduğunca
iki aşı aynı firmaya ait olmalıdır. Ancak aynı aşıya ulaşılamıyor
veya daha .nce verilen dozun üreticisi bilinmiyorsa, diğer
firmanın aşısı uygulanabileceği bildirilmektedir (1,3). Hep
A aşısı kişinin yaşına bağlı olarak uyluğun anterolateral kısmına
veya üst kolun deltoid kasına intramusküler olarak uygulanmalıdır.
Aşının subkutan yapılması durumunda doz ge.erli
kabul edilir, tekrarlanması gerekmez. Hep A aşısı diğer aşılarla
aynı anda uygulanabilir. On dokuz yaş ve üstü kişilere aşının
yetişkin formu uygulanmalıdır (6). Kombine Hep A/Hepatit B
aşısı (Twinrix) ABD’de 18 yaş ve üzeri kişiler i.in ruhsatlandırılmış
olup, 3 doz veya 4 doz i.eren hızlandırılmış programla
uygulanması .nerilmektedir (7). Bazı ülkelerde kullanılan ve
yüksek oranda immünojenik olduğu saptanan canlı Hep A
aşılarının iyi tolere edildiği bildirilmektedir (8). Rutin aşı .ncesi
serolojik test endemik b.lgede yaşayanlar, HAV kaynaklı
olduğu düşünülen sarılık ge.irme .yküsü olanlar ve 50 yaşın
üzerindeki kişiler dışında gerekli değildir.