Öğretmenler için Otizm Öz Yeterlik Ölçeği (ÖZYÖ-OSB) Uyarlama Çalışması ve Özel Eğitim Öğretmenlerinin Otizme İlişkin Öz Yeterlik Algıları


Gündoğdu Kılıçarslan E., Aslan Y. G., Akgün Ö. E.

34.Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Ankara, Turkey, 23 - 26 October 2024, pp.590-592, (Summary Text)

  • Publication Type: Conference Paper / Summary Text
  • City: Ankara
  • Country: Turkey
  • Page Numbers: pp.590-592
  • Istanbul Medipol University Affiliated: Yes

Abstract

 Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)’nun görülme sıklığının Amerikan Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi Centers for Disease Control Prevention [CDC]’nın son yayınladığı 2020 raporuna göre 36’da 1 olarak açıklanması özel eğitim öğretmenlerinin OSB tanılı bireylerle karşılaşma olasılığını da artırmaktadır (Centers for Disease Control Prevention [CDC], 2023). OSB tanılı bireylerle çalışan profesyonellerden olan özel eğitim öğretmenlerinden de bu doğrultuda bilgi ve uygulama yeteneği ne kadar yüksek olursa hizmet verdikleri alandaki öğrencilerin ihtiyaçlarını belirleme ve etkili uygulamalar sunmada o kadar destek sağlayabilmekte ve öğretmenlerin mesleki yeterlikleri, özellikle de OSB hakkında bilgi ve beceri sahibi olmaları, öğrencilerin başarısı için büyük önem taşımaktadır. (Flannery ve Wisner-Carlson, 2020; Güleç-Aslan, 2018; Hendricks, 2011). Öğretmenlerin OSB alanında çalışan özel eğitim öğretmenlerinin sundukları eğitimin niteliğinde ve dolayısıyla OSB olan bireylerin gelişimlerinde önemli rol oynayan OSB alanındaki öz yeterlikleri büyük önem taşımaktadır. Düşük öz yeterliğe sahip özel eğitim öğretmenlerinde mesleki doyumunun da düşük seyrettiği ve aynı zamanda tükenmişliğe daha yakın oldukları bilinmektedir (Beck ve Gargiula, 1983; Billingsley, 1995; Karahan ve Uyanık Balat, 2011). OSB alanında çalışan özel eğitim öğretmenlerinin sundukları eğitimin niteliğinde ve dolayısıyla OSB olan bireylerin gelişimlerinde önemli rol oynayan OSB alanındaki öz yeterlik algılarının ölçülmesinin, öğretmenlerin öz yeterliklerinin geliştirilmesi yönünde yapılabilecek çalışmalara ve bu çalışmaların da nitelikli eğitimler sunmaya dönük uygulamalara dönüşmesinde rol oynayabilecektir. Bu doğrultuda OSB olan öğrencilerle çalışan öğretmenlerin öz yeterlik algılarını ölçmek amacıyla geliştirilen ve Türkçeye “Öğretmenler İçin Otizm Öz Yeterlik Ölçeği (ÖZYÖ OSB)” olarak çevrilen “The Autism Self-Efficacy Scale for Teachers (ASSET)” ölçeğinin uyarlama çalışmasının yürütülmesinin ve özel eğitim öğretmenlerinin OSB öz yeterlik algılarını etkileyebilecek değişkenlerin (yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, mesleki çalışma süresi, hizmet içi eğitim alma, görev yapılan sınıf düzeyi, öğretmenlik uygulamasında OSB tanılı öğrenci ile karşılaşma) incelenmesinin ulusal alanyazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu araştırmanın bulguları özel eğitim öğretmenlerinin OSB alanına ilişkin öz yeterliklerinin belirlenerek bu doğrultuda nitelikli eğitimler sunmaya dönük uygulamalara ve ileri araştırmalara ışık tutabilecektir.